بیایید سوم شهریور را بخاطر ایستادگی و شهادت سه سرباز سرافراز ایرانی ، در مقابل قوای تا بن دندان مسلح روس در سوم شهریور 1320 "روز جلفا " نام گذاری نماییم

۱۳۸۸ دی ۲, چهارشنبه

سرنگونی جنگلهای ارسباران و نابودی آثار تاریخی‌ آذربایجان با مس سونگون

در بازدید اخیر تعدادی از اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس ایران از مجتمع مس "سونگون" ورزقان، تسریع در اجرای طرح توسعه این مجتمع مورد تاکید قرار گرفت؛ موضوعی که بار دیگر نگرانی دوستداران محیط زیست را از تخریب اکوسیستم منطقه تشدید کرد.
پیش از این تعدادی از مسئولان محلی و نمایندگان مجلس ایران نیز بدون پرداختن به پیامدهای احتمالی زیست محیطی طرح توسعه مس سونگون با اشاره به اینکه منطقه ارسباران بیش از ۴۰ درصد مس ایران را در خود جای داده است در اظهاراتی، شرایط این منطقه برای توسعه صنعت مس را مناسب دانسته و تحقق طرح توسعه این مجموعه را فرصتی مهم برای رونق و شکوفایی همه جانبه ارسباران برشمرده بودند.
طرح توسعه مس سونگون که از طرحهای مصوب شورای اقتصاد ایران و سفرهای استانی هیئت دولت ایران به آذربایجان شرقی است، شامل ایجاد کارخانه فاز دو تغلیظ، کارخانه ذوب، ‌واحد پالایش ۲۰۰ هزار تنی و کارخانه اسیدسازی است که با عملیاتی شدن نهایی از انتقال کنسانتره مس تولیدی در سونگون به کرمان جلوگیری خواهد شد
در این میان، دوستداران محیط زیست بیم آن دارند در صورت اجرای بدون کنترل زیست محیطی طرح توسعه مس سونگون که محل اجرای آن در مجاورت جنگلهای ارسباران قرار دارد، به حریم محیط زیست تجاوز شده و علاوه بر تخریب جنگلهای منحصر به فرد ارسباران، دریای خزر نیز با چالش عظیم زیست محیطی مواجه می شود که پیامدهای فاجعه باری خواهد داشت.
از سوی دیگر اخبار تائید نشده‌ای در افکار عمومی منطقه ریشه دوانده که حاکی از دردست تغییر و تبدیل بودن بخشی از اراضی ارسباران برای آماده سازی سازه‌های مربوط به مجتمع فراوری مس سونگون بدون ارزیابیهای زیست محیطی است.
نتیجه ارزیابی زیست محیطی طرح توسعه مس سونگون ارائه نشده است
بیوک رئیسی، مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی با تائید عدم صدور نتیجه ارزیابیهای زیست محیطی طرح توسعه مس سونگون گفت: تلاش می شود نتیجه ارزیابیها در اسرع وقت اعلام شود.
وی با بیان اینکه تمام واحدهای صنعتی آلاینده محسوب می شوند، ‌تصریح کرد: طبق قانون، ارزیابی زیست محیطی واحدهای صنعتی الزامی بوده و به عبارتی باید برای احداث، مجوز سازمان حفاظت محیط زیست اخذ شود.
وی درباره طرح توسعه مس سونگون اظهار داشت: با توجه به اینکه این پروژه نیز مشمول ارزیابی زیست محیطی می شود لذا از سوی اداره کل محیط زیست آذربایجان شرقی و مدیریت این پروژه، مراقبتهای ویژه و ملاحظات شدیدی صورت گرفته و هزینه‌های هنگفتی برای مدیریت زیست محیطی آن صرف می شود.
مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی افزود: طرح توسعه مس سونگون از نظر زیست محیطی مورد پایش مستمر این اداره کل و آزمایشگاه‌های معتمدی که توسط دانشگاه صنعتی شریف اداره می شوند، قرار دارد.
رئیسی با بیان اینکه هیچ پروژه صنعتی بدون اخذ مجوز سازمان حفاظت محیط زیست نمی تواند احداث شود، عنوان کرد: ارزیابیهای زیست محیطی طرح توسعه معدن مس سونگون در دست بررسی بوده و هنوز پاسخ دفتر ارزیابی مبنی بر تائید و یا عدم تائید این بررسیها ارائه نشده است.
به گفته مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی، این دستگاه اجرایی تلاش می کند نتیجه نهایی ارزیابیهای زیست محیطی طرح توسعه مس سونگون را در اسرع وقت اعلام کند.
رئیسی، خاطر نشان کرد: محیط زیست در ارزیابی زیست محیطی از یک پروژه از جمله طرح توسعه مس سونگون،‌ تمام مسائل از جمله آلودگی، نقش اجتماعی و اشتغالزایی آن را مورد بررسی قرار داده و پس از بررسی همه جانبه موضوع، نتیجه قطعی را ارائه خواهد کرد.
با این اوصاف کارشناسان محیط زیست و منابع طبیعی، معتقدند کارخانه ذوب مس که در طرح توسعه مس سونگون پیش بینی شده است روزانه حدود ۴۰۰ تن گاز دی اکسید گوگرد( دی اکسید گوگرد ) که معادل دو تا سه برابر گاز دی اکسید گوگرد تولیدی از نیروگاه تبریز است تولید و در فضا متصاعد خواهد کرد.
به عقیده صاحبنظران، علاوه بر اینکه این میزان گاز تولید شده در ظرفیت منطقه نیست، احداث واحد اسیدسازی که برای از بین بردن و یا کاهش مشکلات این حجم از گاز خطرناک تولید شده در دستور کار قرار گرفته است نیز مشکلات زیست محیطی خاص خود را دارد. این در حالی است که عده‌ای معتقدند به خاطر هزینه بالا و ارزبر بودن ساخت واحد اسیدسازی،‌احتمال تحقق آن بسیار ضعیف است
تولید گاز دی اکسید گوگرد در منطقه‌ای به فاصله هفت کیلومتر از جنگل‌های ارسباران آن هم به اندازه بسیار زیاد و خارج از ظرفیت منطقه، می تواند باعث صدمه مستقیم به گیاهان و نهایتاً از بین رفتن پوشش گیاهی حساس منطقه شود.
جانمایی نامناسب کارخانه‌های طرح توسعه مس
از سوی دیگر،‌ نگرانی علاقمندان به محیط زیست از زمانی دو چندان شده است که محافل کارشناسی، جانمایی کارخانه‌های پالایش و ذوب مس سونگون در قالب طرح توسعه این مجموعه را نامناسب توصیف می کنند.
به نظر می‌رسد محل ساخت کارخانه پالایش و ذوب مس سونگون در حوزه آبریز "ایلگینه چای" و یا حوزه "اهر چای" پیش بینی شده است که به گفته کارشناسان، در صورت عدم کنترل دقیق پساب‌های تولیدی ناشی از فعالیت این واحدها، سرنوشت بسیار خطرناک و مهلکی در انتظار اکوسیستم منطقه و حتی کشور است.
به باور آنان، در صورت عدم کنترل پسابهای ناشی از فعالیت این کارخانه، فلزات سنگین و سمی به رودخانه ارس و از آنجا به دریای خزر انتقال یافته و آثار مخربی بر روی گونه‌های جانوری و جوامع پایین دست محلی خواهد گذاشت.
تعدادی از کارشناسان نیز با هشدار نسبت به جدی گرفتن تبعات ناگوار ورود فلزات سنگین به آبهای سطحی و زیرزمینی، تکرار حادثه "خلیج مینیماتا" ژاپن در دریای خزر را در صورت عدم کنترل پسابهای کارخانه پالایش مس سونگون، دور از انتظار نمی دانند.
مینیماتا، سندرومی عصبی است که برای اولین بار در سال ۱۹۵۶ میلادی در مینیماتا ژاپن کشف شد و به همین اسم، نام گرفت. در این بیماری علاوه بر از دست رفتن کنترل اعصاب، بینایی و شنوایی فرد نیز آسیب می بیند.
جنگلهای ارسباران چرا اهمیت دارد؟
جنگلهای ارسباران در حد فاصل شهرستان کلیبر تا شهرستان خدا آفرین و در کنار رود ارس امتداد داشته و به عنوان خط مرزی آذربایجان شرقی‌ با دو کشور ارمنستان و جمهوری آذربایجان شناخته می شود. این جنگل‌ها با ۱۶۴ هزار هکتار وسعت دارای ۹۰۰ هزار هکتار وسعت بوده و از دو بخش ارسباران شمالی و جنوبی تشکیل می شود.
جنگلهای ارسباران یک منطقه حفاظتی است و یونسکو ( سازمان علمی فرهنگی ملل متحد) آن را به عنوان منطقه‌ای حفاظتی و ذخیره گاه "بیوسفر" ( ژنتیکی ) در کره زمین مطرح کرده است
کارشناسان، این جنگل‌ها را به دلیل داشتن ۷۸۵ گونه گیاهی و ۱۷۰ گونه درختی شامل ۴۲ تیپ مرتعی و ۱۴۳ واحد جنگلی، در زمره یکی از مناطق با ارزش ژنتیکی جهان شناخته و به جهت برخی ویژگی‌های خاص یک منطقه رویشی مستقل، با نام منطقه جنگلی ارسباران معرفی کرده اند.
جنگلهای ارسباران از نظرجغرافیایی به اتفاق جنگلهای خزری در زمره منطقه "هیرکانی" قرار می گیرد و شباهت زیادی به جنگلهای خزری و جنگلهای کناره دریای سیاه دارد با این تفاوت که به جای درختان راش و توسکای جنگلهای شمال کشور و درختان کاج حاشیه دریای سیاه، درختان بلوط و ممرز در جنگلهای ارسباران روییده است.
گردشگری؛ گزینه‌مناسب اشتغال‌زایی در ارسباران
منطقه ارسباران با طبیعت زیبا و چشم اندازهای دلنشین و وجود اماکن و ابنیه تاریخی مختلف، توان بالقوه بالایی برای جذب گردشگر دارد. آداب و سنن عشایری، مناطق دلنشین ییلاقی و قشلاقی، وجود صنایع دستی زیبا از جمله ورنی، جاجیم و سایر صنایع دست دوز عشایری و روستایی از دیگر جاذبه هایی است که می تواند در رونق صنعت تورسیم در منطقه نقش آفرینی کند.
ارسلان فتحی پور نماینده کلیبر و هوراند نیز با اشاره به وجود آثار تاریخی و منحصر بفرد این منطقه افزود: منطقه ارسباران، محوطه تاریخی و باستانی مهمی به شمار می آید که سالهاست آثار باستانی و هزاران قطعه تاریخی از این منطقه به یغما رفته است
وی با اشاره به لزوم احداث موزه‌ای تخصصی در این منطقه برای جذب گردشگر اضافه کرد: ایجاد موزه می تواند ضمن معرفی قدمت و عظمت تاریخی منطقه در توسعه فرهنگی و رونق گردشگری و ایجاد اشتغال موثر باشد.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با تشریح پتانسیلهای ارسباران یادآور شد: جاذبه ‌های تاریخی و گردشگری و واقع شدن در شاهراه گردشگری استان و انبوهی از جذابیتهای گردشگری خصوصا قدمت تاریخی منطقه و وجود آثار باستانی در جای جای منطقه ارسباران لزوم توجه به تاریخ این خطه را دوچندان می کند.
نماینده مردم کلیبر و هوراند در مجلس افزود: جنگل‌های منحصر به فرد طبیعی و داشته‌های تاریخی می‌تواند کلیبر را به یکی از قطب‌های قدرتمند گردشگری تبدیل کند.
وی اظهار داشت: با توجه به موقعیت جغرافیایی و وضعیت تاریخی، کلیبر یکی از مناطق مهم گردشگری و تولیدات صنایع دستی در استان است و رشد گردشگری به توسعه حرفه‌های مختلف صنایع دستی و افزایش اشتغال و درآمدهای مردم نیز کمک شایانی خواهد کرد
ممنوعیت فعالیت معدنی در جنگلهای ارسباران
شعبان اسدی، مدیرکل حفاظت سازمان جنگلها نیز چندی پیش از تدوین مصوبه‌ای برای ممنوعیت هر گونه فعالیت معدنی در جنگلهای زاگرس و ارسباران خبر داده بود.
قائم مقام سازمان جنگلهای ایران نیز با اظهار نگرانی از آماده سازی زمین‌های احداث مجتمع فراوری مس از معدن "سونگون" در نزدیکی جنگلهای ارسباران، گفت: جنگل‌های ارسباران با توجه به دو جبهه اقلیمی که شرایط مطلوب آب و هوایی را برای رشد این جنگلها فراهم آورده از بهترین گونه‌ها و همین طور مطلوب‌ترین زیستگاههای کشور محسوب می شود.
شریعت نژاد همچنین گفت: اگر تخریبی انجام شود باید پذیرفت که بازسازی و احیا کار مشکلی خواهد بود بنابراین این نوع فعالیت‌ها باید ارزیابی زیست محیطی داشته باشند و در این زمینه سازمان محیط زیست متولی است و باید تشخیص دهد که اگر فعالیت‌ها آثار تخریبی دارند جانمایی تازه برای فعالیت ارائه دهد تا خلا بوجود آمده را پر کند.
یک کارشناس منابع طبیعی و جنگلداری نیز قطع جنگلهای شاخص ارسباران در شمالغرب کشور را موجب بر هم خوردن ترکیب اکولوژیک منطقه و نابودی ذخیرگاه بین المللی کره زمین دانست.
کارشناس و متخصص منابع طبیعی گفت: جنگلهای ارسباران جزو ذخیره گاههای بین المللی کره زمین است و توجه نکردن به حیات این جنگل‌ها می تواند منطقه را با چالش آب و هوایی جدی مواجه کند.
رئیس جامعه جنگلبانی ایران با اشاره به گسترش شهر و روستاها و همین طور فعالیت‌های عمرانی زیاد در این منطقه افزود: اقدام به توسعه به منظور ایجاد اشتغال بهانه خوبی برای تخریب زیستگاهها و ذخیره گاههای کشور نیست و این تنها به نابودی بیش از پیش منابع طبیعی و محیط زیست ایران کمک می کند که به خودی خود حیات انسانی را نیز در نهایت تهدید می کند.
مجتمع مس سونگون در۱۳۰ کیلومتری شمال شرقی تبریز و ۳۰ کیلومتری شمال شهرستان ورزقان واقع شده و کارخانه تغلیظ آن هم اکنون با ظرفیت ۱۵۰ تن در سال در حال فعالیت است.
ذخیره قطعی این معدن ۸۰۶ میلیون تن با عیار متوسط ۶۲صدم برآورد شده که طراحی اولیه آن براساس استخراج هفت میلیون تن در شش سال نخست و ۱۴ میلیون تن در سال‌های بعدی انجام گرفته است.طبق اعلام شرکت ملی صنایع مس ایران، برنامه‌ریزی استخراج از معدن مس سونگون برای یک دوره ۳۱ ساله است
منبع مطلب همین لینک

هیچ نظری موجود نیست: