مقدمه
پیشتر ها زمانی که ما دوران کودکی خود را سپری میکردیم وسایل و تجهیزات هواشناسی پیشرفت چندانی نداشت و حداقل در کشور ما چنین بود ، پدران ما با توجه به تجربیات خود وضعیت هوا را پیش بینی میکردند مثلاً هر وقت در این موقعیت از سال یعنی بین ماهای آذر و دی ، باد های نسبتاً شدید ( مثل همین بادی که از دیروز در شهرستان جلفا وزیدن گرفته ) شروع میشد و چند روز ادامه پیدا میکرد ، ما حوصله مان سر میرفت و بزرگتر ها را سئوال پیچ میکردیم که این باد کی بند می آید ؟ جواب میشندیم که : بویئل قار یئری آچیر ، انشالاه یئل قوتولسا چوخ قار یاغاجاق . ومعمولاً اینگونه نیز میشد . با عرض این خاطره در باره وضعیت آب و هوایی شهرستان جلفا عمدتاً منطقه ای بنام محال گرگر مطالبی از رساله تحقیقاتی بسیار ارزشمند دوست عزیز منصور حسینقلی زاده گرگری تقدیم میکنم . باشد که مفید واقع شود .
جريانهاي عمده جوي
در فصل زمستان شهرستان جلفا در حاشيه مركزي پرفشار و سيبري قرار گرفته و از اين رو جريانهاي‌شمال شرقي را كه از آسياي مركزي وجبال اورال منشأ مي‌گيرند بخود جذب مينمايد از اطراف ديگر كم‌فشار بودن اين منطقه نسبت به مراكز فشار اقيانوس اطلس )جزيره آزوار( و اسكانديناوي سبب ميشود كه جريانهاي غربي و شمال غربي نيز در اين منطقه تاثير گذارند.
جريانهاي غربي و شمال غربي
جريانهاي غربي كه از مراكز فشار جزاير آزور در اقيانوس اطلس و يا جزاير اسكانديناوي منشأميگيرند در حركت به سمت مركز كم فشار اقيانوس هند بخشهاي غربي ايران را به شدت تحت تاثير قرارميدهند. توده هوايي كه از جزاير آزور حركت كرده و پس از عبور از درياي مديترانه از طريق سواحل‌جنوبي فلات تركيه سمت شرق جاري است معمولا در ارتفاعات شمال غربي وارد ايران شده و به سمت‌شرق نفوذ مينمايد واين جريان كه بنام محلي )آغ يئل( باد وعده ناميده ميشود، در فصل زمستان تا اوايل‌بهار فعال بوده و قسمت عمده بارندگيهاي استان آذربايجان را موجب ميگردد. توده هوايي كه از جزاير آزور حركت كرده و پس از عبور از درياي مديترانه و سواحل شمالي فلات تركيه و درياي سياه سمت‌شرق )درياي خزر( جاري ميشود. بخشهاي شمالي و شمال غربي )خصوصا دره ارس( را تحت تاثيرقرارميدهد اين جريان شمال غربي در منطقه مرند جهت شمالي دارد. در جلفا بنام ارس بهار ناميده ميشود و گاهي با ريزشهاي جوي همراه ميباشد.
جريانهاي شمال شرقي
در فصل زمستان آذرماه تا اسفند ماه آسياي مركزي يك كانون پر فشار درياي خزر بطور نسبي يك‌مركز كم فشار محسوب ميشود كه مجموعٹ باعث ايجاد جريانهاي كمال شرقي ميشود واين جريانها كه به‌سمت درياي خزر هدايت ميشوند پس از برخورد با كوههاي طالش از جهت شمال شرقي واردآذربايجان شده تا منطقه جلفا مرند نفوذ مينمايد. اين جريانها را در اصطلاح محلي (باد مه) مي‌گويندكه بيشتر تاثير سردكنندگي داشته و كمتر موجب بارندگي ميشوند. البته وقتي جريانهاي مرطوب وگرمترغربي با جريانهاي سرد شرقي يا شمال شرقي تلاقي مي‌نمايند. عمومآ ريزش جوي و برف و باران راباعث ميشوند.
جريانهاي عمده جوي در فصل تابستان
در فصل تابستان منطقه آذربايجان در يك محدوده مركزي فشار واقع ميشود. در اين حالت جريان‌غالب توده‌هاي جوي از طرف غرب و شمال غرب در منطقه مرند جريانهاي غربي با تاثير كمتري‌ميوزند و جريان غالب جريانهاي شمال غربي هستيدكه‌از جزايرآزورمنشأبرگرفته ابتدا به سمت شمال‌اروپاو سپس به طرف جنوب شرقي منحرف ميشود. اين جريانها)مانندجريانهاي شمال غربي در فصل‌زمستان) پس از عبوراز درياي سياه از شمال غرب وارد ايران ميشود. درمرند جهت شمالي به خود گرفته‌و بنام قره جي يل ناميده شده است. معمولا در تابستان باعث بروز گردوغبار ميشوند. گاهي جريانهاشمال‌غربي‌مسير خودرابطرف‌درياي خزرادامه ميدهند ولي پس از برخورد با كوههاي طالش تغيير مسيرداده از شرق به غرب دربخشهاي شمالي آذربايجان جاري ميشوند اين بادها بنام باد مه ناميده ميشوند.
بصورت نسيمي خنك و مطبوع ميوزد در عين حال‌جريانهاي‌غربي كه از جزاير آزور منشأ گرفته‌مستقيمآ بطرف شرق جاري ميشوندگاهي ازبخشهاي عربي وارد آذربايجان شده بصورت باد جنوبي بنام آغ يئل ميوزد.اين جريان عمدتآ ملايم و در بعضي موارد شدت يافته و باعث وقوع طوفان و تگرك‌ميشود.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر