به گزارش خبرنگار موج، جنگل هاي ارسباران با 164 هزار هكتار وسعت در محدوده كوه هاي قره داغ و رودخانه ارس قرار گرفته است. ارسباران منطقه وسيعي است كه داراي 900 هزار هكتار وسعت بوده و از دو بخش ارسباران شمالي و جنوبي تشكيل مي شود. جنگل هاي ارسباران توسط يونسكو (سازمان علمي فرهنگي ملل متحد) به عنوان منطقه اي حفاظتي و ذخيره گاه “بيوسفر” (ژنتيكي) در كره زمين مطرح شده است. كارشناسان طي سال هاي اخير، جنگل هاي ارسباران را به دليل داشتن 785 گونه گياهي و 170 گونه درختي شامل 42 تيپ مرتعي و 143 واحد جنگلي، در زمره يكي از مناطق با ارزش ژنتيكي جهان شناخته و به جهت برخي ويژگي هاي خاص يك منطقه رويشي مستقل، با نام منطقه جنگلي ارسباران معرفي كرده اند كه يكي از مناطق پنجگانه رويشي ايران محسوب مي شود. جنگل هاي ارسباران از نظرجغرافيايي به اتفاق جنگل هاي خزري در زمره منطقه جنگل هاي هيركاني قرار مي گيرد و شباهت زيادي به جنگل هاي خزري و جنگل هاي كناره درياي سياه دارد، با اين تفاوت كه به جاي درختان راش و توسكاي جنگل هاي شمال كشور و درختان كاج حاشيه درياي سياه، درختان بلوط و ممرز در جنگل هاي ارسباران روييده است. اين جنگل ها به دليل قرار گرفتن در محل تلاقي رشته کوه هاي البرز و زاگرس برخي ميزبان برخي گونه هاي زاگرسي نيز هستند. منطقه ارسباران با طبيعت زيبا و چشم اندازهاي دلنشين و وجود اماكن و ابنيه تاريخي مختلف، توان بالقوه بالايي براي جذب گردشگر دارد. گياهان دارويي موجود در اين منطقه با ارزش قابل توجه، به عنوان يكي ديگر از محورهاي توسعه منطقه مي تواند از اهميت ويژه اي برخوردار باشد. محمد رضي الهيان، رييس اداره منابع طبيعي شهرستان کليبر در ارتباط با جنگل هاي ارسباران مي گويد: بيشترين سهم جنگل هاي ارسباران متعلق به منطقه کليبر بوده و حدود 90 هزار هکتار وسعت دارد. وي مي افزايد: در اين منطقه مباحث حفاظتي و حمايتي بايد به طور جدي مد نظر قرار گرفته و در تمام فعاليت ها و اقدامات انجام شده بايد به آن توجه شود. الهيان، مهمترين علت تخريب در جنگل هاي ارسباران را مهاجرت معکوس و بازگشت روستاييان به منطقه دانسته و اظهار مي دارد: به دليل افزايش قيمت زمين و بهبود وضعيت معيشتي روستاييان، بازگشت به موطن اصلي در سال هاي اخير شدت گرفته است. وي مي گويد: اين بازگشت به طور قطع تبعاتي داشته و ميزان تخريب را افزايش مي دهد. رييس اداره منابع طبيعي کليبر در پاسخ به سئوالي در ارتباط با وجود يگان حفاظت براي اين ذخيره گاه ارزشمند تصريح مي کند: کل سطح جنگل هاي منطقه کليبر فقط با 18 نفر نيرو اداره مي شود. وي تاکيد مي کند: تمام نيروهاي اداره منابع طبيعي کليبر جزء يگان حفاظت محسوب شده و در امر حفاظت فعال هستند. الهيان مهمترين مشکل يگان حفاظت در منطقه را نبود تجهيزات مناسب دانسته و مي گويد: در اداره منابع طبيعي شهرستان کليبر فقط 3 ماشين وجود دارد. وي با اشاره به اتکاي نيروهاي يگان حفاظت براي مقابله با اقدامات تخريبي را به ضابطين افتخاري مستقر در روستاها تصريح مي کند: هر يک از نيروهاي اداره منابع طبيعي با 18-17 نفر ضابط افتخاري ارتباط دارد، اما نبود حقوق و مزايا براي ضابطين به طور حتم سبب کاهش تدريجي انگيزه افراد مي شود. رييس اداره منابع طبيعي کليبر مي افزايد: سال گذشته 31 ميليون تومان از محل کشف جرايم به حساب دولت واريز شده، اما بر خلاف نص صريح قانون، هيچ مبلغي براي مخبرين در نظر گرفته نشد. وي مي گويد: تخصيص بخشي از حق کشف به ضابطين و مخبرين بر اساس قانون، سبب ايجاد انگيزه براي نيروهاي فعال شده و ميزان تخريب را کاهش مي دهد، اما اين قانون تا کنون اجرايي نشده است. ارسباران جنگلي بدون قاچاق الهيان با صراحت وقوع قاچاق در جنگل هاي ارسباران و تهيه پارو از چوب درختان اين جنگل را تکذيب کرده و اظهار مي دارد: در اين منطقه روستاها محدوده عرفي داشته و مردم محلي اجازه استفاده خارج از عرف به افراد را نمي دهند. وي مهمترين عامل تخريب در ارسباران را استفاده از چوب با هدف بازسازي و مرمت منازل و گرم کردن خانه ها دانسته و مي گويد: متاسفانه هزينه حمل سوخت در منطقه ارسباران معادل با قيمت سوخت است. رييس اداره منابع طبيعي کليبر مي افزايد: به همين منظور براي مقابله با استفاده از چوب براي گرم کردن منازل، دولت هزينه هاي حمل سوخت را تقبل کرده است. وي ميزان سوخت مورد نياز روستاهاي منطقه را 1 ميليون و 200 هزار ليتر اعلام کرده و خاطر نشان مي سازد: به طور ميانگين نياز هر خانواده به سوخت حدود 2 هزار ليتر است، اما با توجه به امکانات موجود فقط 1000-500 ليتر سوخت با حمايت هاي دولتي در اختيار روستاييان قرار مي گيرد. وي مي گويد: در طول سال اگر هيچ سوختي به روستاييان رسانده نشود، هر خانوار روستايي 12-10 متر مکعب هيزم براي گرم کردن منزل نياز دارد. الهيان تعداد مناطق روستايي در حاشيه جنگل را 120 منطقه اعلام کرده و خاطر نشان مي سازد: ميانگين تعداد خانوارهاي روستايي در اين مناطق 40-35 خانوار است. ارسباران قرباني توليد ذغال رييس اداره منابع طبيعي کليبر اکوسيستم ارسباران را بسيار شکننده دانسته و مي گويد: طي سال 53، کل درختان جنگل ارسباران به منظور تهيه ذغال کف بر شده است. وي با اشاره به شاخه زاد بودن جنگل ارسباران مي افزايد: در اين منطقه قابليت بهره برداري و امکان آزمون و خطا وجود ندارد. الهيان مديريت ارسباران را امري مشکل توصيف کرده و مي گويد: در طرح هاي جنگل داري که پيش از اين تهيه شده به کاشت گونه هاي غير بومي توجه شده، اما نمي توان از اين شيوه ها براي ارسباران استفاده کرد. وي تاکيد مي کند: احيا و بازسازي جنگل هاي ارسباران بسيار دشوار بوده و نيازمند زمان هاي بسيار طولاني است. رييس اداره منابع طبيعي کليبر با اشاره به تکيه بر بذرپاشي در احياي جنگل هاي ارسباران خاطر نشان مي سازد: اگر چه عمليات بذرپاشي نياز به هزينه هاي زيادي ندارد، اما با تخصيص بودجه عمليات حمايتي بهتر انجام خواهد شد. وي با اشاره به وجود آردوج (گونه اي ارس) و درختچه پر که خاص منطقه ارسباران است، اظهار داشت: گياهان دارويي منطقه شامل آويشن، بابونه، کاکوتي، بومادران، زرشک و قره قات است. الهيان در ارتباط با ايجاد درآمدزايي براي مردم محلي از طريق بهره برداري از گياهان دارويي مي گويد: پتانسيل گياهان دارويي منطقه به حدي نيست که بتواند نيازهاي معيشتي جوامع محلي را مرتفع کند. وي مي گويد: اجراي طرح هاي زودبازده نظير نوغانداري، پرورش زنبور عسل و، در صورت ايجاد فرهنگ مصرف ماهي، آبزي پروري در منطقه ارسباران بسيار موثر خواهد بود. رييس اداره منابع طبيعي و آبخيزداري کليبر در ارتباط با زراعت چوب تصريح مي کند: سالانه 140-130 هزار اصله نهال در قالب طرح هاي آبخيزداري به صورت رايگان بين علاقمندان توزيع مي شود. جنگل هاي ارسباران به دليل وجود گونه هاي گياهي و جانوري متعدد يکي از اکوسيستم هاي منحصر به فرد جهان است. در هر 100 متر مربع از اين جنگل، 20 گونه گياهي وجود داشته و در مجموع داراي 96 گونه درختي و درختچه ايست. آسيب هاي وارده به جنگل در گذشته و تهيه طرح هاي مديريت جنگل مبتني بر تفکرات غير سازگار با محيط زيست منجر به ورود خسارات جبران ناپذير به اين اکوسيستم زيبا و ارزشمند شده است. بنابراين با توجه به مسنوخ شدن شيوه هاي جنگلداري کلاسيک و گرايش جهاني به شيوه هاي نزديک به طبيعت، بايستي با تجهيز و تهيه نيرو و امکانات مناسب براي ادارات منابع طبيعي مستقر در منطقه ارسباران، طرح هاي جنگلداري با توجه به حساسيت هاي ويژه اين ذخيره گاه زيست کره تهيه شود. سردسير بودن منطقه و نياز جنگل نشينان به سوخت از ديگر مشکلات موجود است که فشار بر عرصه هاي جنگلي را افزايش مي دهد. با تجهيز ادارات منابع طبيعي به ماشين هاي حمل و توزيع سوخت و تامين نياز روستاييان به طور قطع علاوه بر کاهش فشار بر عرصه هاي جنگلي، ميزان مشارکت روستاييان در طرح هاي احيايي افزايش خواهد يافت. يگان حفاظت از جمله مجموعه هايي است که طي سال هاي اخير جايگزين گارد جنگل شده است. لازمه موفق عمل کردن اين تشکيلات، وجود امکانات لازم نظير ايستگاه هاي بازرسي، ماشين هاي گشت زني و تدوين قوانين مناسب در برخورد با قانون شکنان است تا اعضاي اين يگان با امنيت بيشتري به انجام وظايف بپردازند. متاسفانه در ايران با وجود تلاش هاي بسيار زياد و استفاده از سربازان وظيفه در ترکيب يگان حفاظت هنوز اين مجموعه جايگاه واقعي خود را پيدا نکرده و هيچ امنيتي براي اعضاي فعال در آن وجود ندارد. در صورت برخورد مسلحانه با متخلفين، حافظان جنگل در دادگاه هاي عمومي و مشابه ساير مجرمين مورد محاکمه قرار گرفته و در برخي موارد براي اين افراد حکم قصاص صادر شده است. مجموعه اين عوامل منجر به ايجاد دلسردي و گاهي ترس در کارکنان يگان حفاظت و گستاخي بيشتر متخلفان مي شود. جا دارد مسئولين با بازنگري قوانين و در نظر گرفتن مخاطرات موجود در اين بخش انگيزه کافي براي برخورد با متخلفان را فراهم کنند. تهيه و تنظيم: ليلا مرگن
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر