جُنگ عندلیب قراجاداغی (3)
" به اهتمام استاد اسماعیل زاده "
یکی از ارزشمندترین آثار عندلیب قراجاداغی ، مجموعه است که او در سال 1802 م (1219 ه ق ) فراهم کرده و نمنه هایی از فرهنگ عامیانه ی آذربایجان و سروده هایی از ادبیات سفاهی مردم را به زبان آذری گرد آورده است و این کتاب خطی از آنجاییکه اولین کتاب حجیمی است که نمونه های فرهنگ و هنر مردم آذربایجان را در خود دارد . در تاریخ ادبیات و فولکلور شناسی آذربایجان از ارزش خاصی برخوردار است و کتابی است که صرفاً به منظور گردآوری فولکلور ترتیب داده شده ، نه به خاطر سودجویی.
در این کتاب خطی که مسخه ی منحصر به فرد آن در لنینگرادنگهداری می شود . نمونه های زیر از ادبیات مردمی آذربایجان وجود دارد:
( حکایت فاطمه و خسرو ، حکایت ابراهیم ، سلیمان ، حکایت خاسپولاد ، حکایت قلندر ، حکایت یوسف و حکایت عبدالله به اضافه سروده هایی مربوط به "کوراوغلو" که در کتاب فوق وجود دارد به آخر کتابهای " کوراوغلو " که بعد از سال 1915 م چاپ شده اند ، افزوده شده است .
همچنین 19 سروده ِ ضبط شده در این ومجموعه در بخش آخر جلد چهارم کتاب " داستانهای آذربایجان "تحت عنوان " یروده های مستقل " نقل شده است .
از دیدگاه ((کوراوغلو شناسان)) ، کتاب خطی یا به عبارتی دیگر ، جنگ عندلیب قاراجا داغی ،دومین اثر مکتوب است که سروده هایی از کوراوغلو در آن ضبط شده است . و اولین کتاب در مورد سروده ( قوشما ) های کوراوغلو ،در سال 1721 م با الفبای ارمنی ولی به زبان ترکی آذربایجانی توسط یک بازرگان تبریزی بنام ((الیاس مشق )) در تبریز چاپ و منتشر شده که در آن ، 13 سروده مربوط به ((کوراوغلو ))جلب نظر میکند .
............
ای گؤز ، بو گلن دلبر طنازه نظر قیل ،
بو جان آلیجی شاهد شهبازه نظر قیل ،
دلبرلر آراسیندا بو ممتازه نظر قیل ،
ایمان آپاران چشم چپ اندازه نظر قیل ،
ییخدی ائویمی شوخ سرافرازه نظر قیل .
ای حوری جنت ، قامو انسان سنه پیشکش،
گؤستر اوزونو ، تا اولا ایران سنه پیشکش،
ائتسین سرینی عاشق نالان سنه پیشکش،
ای جانلار آلان ، بو دل و هم جان سنه پیشکش،
قربانین اولوم ، بیرحه پای اندازه ، نظر قیل .
بوینونو اگر سرو خرامان سنی گؤرجک،
جان تازه لنیر دیده ی گریان سنی گؤرجک،
ترسا بچه لر گتدیلر ایمان سنی گؤرجک،
شب ماه، سحر مهردرخشان سنی گؤرجک،
هر ایکیسی ده گلدیله پیشوازه ، نظر قیل .
آیا بو نه قاشدیر ، بو نه گؤزدور، نه علامت ،
واه واه ، بو نه قددیر، بو نه قامت ، نه قیامت ،
یاغی ، بو نه عشوه ، نه کرشمه ، نه ظرافت ،
آلدین جانیمی چم – خمیلن، قالمادی طاقت ،
بیر ائیله دیگین عشوه ایله نازه ، نظر قیل.
گؤرجک بویونو جلوه ده ، ای سرو گول اندام،
جانیمدا منیم قالمادی نه صبر ، نه آرام ،
ائتین من بیچاره نی نا حق یئره بدنام ،
دوران منه گر ائیله مسه ، سن پرینی رام،
ساللام گئده رم آخری شیرازه نظر قیل .
باخ " عندلیبین " ناله ی افغانینا بیر دم ،
رحم ائیله گیلن دیده ی گریانینا بیر دم ،
سیر ائیله ، گؤزوم، دفتر و دیوانینا بیر دم،
خوش قافیه و صحبت و هم سازه نظر قیل.
ادامه دارد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر